8-sinf Adabiyot fanidan Xamsada Farxod va Shirin dostoni mavzusida ochiq dars taqdimot
(1441-1501) Alisher Navoiy Agar bu ulug' zotni avliyo desak, u avliyolarning avliyosi, mutafakkir desak, mutafakkirlarning mutafakkiri, shoir desak, shoirlarning sultonidir. Islom Karimov E'TIROF Alisher Navoiy 1441-yilning 9-fevralida Hirot shahrida tavallud topgan. Alisherning maktabdosh do'sti Husayn Boyqaro taxtga chiqishi bilan uni Samarqanddan Hirotga chaqirib oladi va muhrdor qilib tayinlaydi. 1472-yildan vazirlik martabasiga ko'tariladi, 1487-88-yillarda Astrobodda hokim bo'lib ishlaydi. Buyuk ijodkor 1501-yil 3-yanvar kuni vafot etdi. Alisher Navoiyning qabri Hirotda. Hirot esa Afg'onistonda joylashgan. Xamsa Panj ganj (Besh xazina) Nizomiy Ganjaviy 1173-1201-yillar oralig'ida ilk Xamsa dostonlarini yozdi: 1173-1179-yillarda Maxzan ul-asror (Sirlar xazinasi) 1180-1181-yillarda Xusrav va Shirin dostoni 1188-yilda Layli va Majnun dostonini 1196- yildaHaft paykar (Yetti go'zal) 1196-1201- yillarda Iskandarnoma yaratiladi Xusrav Dehlaviy (1253-1325) o'zining Xamsasini 1299-1301-yillarda yozib tugalladi: Matla' ul-anvor (Nurlarning boshlanmasi); Shirin va Xusrav; Majnun va Layli; Hasht behisht (Sakkiz jannat); Oyinayi Iskandariy (Iskandar oynasi). ASLI SHAHRISABZLIK XUSRAV DEHLAVIY besh dostondan tashkil topmog'i; birinchi doston, albatta, pand-nasihat ruhidagi ta'limiy-axloqiy, falsafiy bo'lmog'i; ikkinchi doston Xusrav va Shirin munosabatlariga bag'ishlanmog'i; uchinchi doston Layli va Majnun muhabbatini mavzu qilib olmog'i; to'rtinchi doston shoh Bahrom va beshinchi doston Iskandar haqida yozilmog'i shart. Xamsa deb atalmog'i uchun: Alisher Navoiy juda qisqa bir muddat - ikki yil (1483 - 1485) davomida 51 ming misradan ortiq besh dostonni yozib tugalladi. TURKIY BESH DOSTON Hayrat ul-abror dostoni - 1483-yil yozilgan. Aruzning Sari bahrida. 3988 bayt-7976 misra, 64 bob - 21 bob muqaddima, 20 maqolot,20 hikoya,3 bob xotima;dastlabki 2 bob ustozlar haqida, 2 bob so'z haqida. Farhod va Shirin dostoni - 1489-yil yozilgan. 59 bob, 5782 bayt. Dostonning so'nggi ...
